Klakson rogu holownika ukraińskiego oznaczał odejście masowca Razoni pod banderą Sierra Leone, który rozpoczął podróż o godzinie 9:30 czasu lokalnego. Według Ministerstwa Obrony Turcji statek został wysłany do Trypolisu w Libanie. Według danych z monitoringu morskiego, od 18 lutego utknął w porcie w Odessie.
Oleksandr Kubakow, Minister Infrastruktury Ukrainy, A Wiadomości na Twitterze Statek jako pierwszy opuścił port w Odessie od czasu rosyjskiej inwazji na Ukrainę pod koniec lutego. Rosyjska blokada morska ukraińskich portów Morza Czarnego wstrzymała eksport zboża, przyczyniając się do globalnych niedoborów żywności.
„Dzięki wsparciu wszystkich naszych krajów partnerskich i @UN był w stanie w pełni wdrożyć porozumienie podpisane w Stambule” – napisał na Twitterze Kubakov w poniedziałek rano.
Minister zauważył, że szesnaście dodatkowych statków czeka na odlot, dodając, że oczekiwany eksport zboża zapewni ubogiej w gotówkę Ukrainie rezerwy walutowe o wartości co najmniej 1 miliarda dolarów.
Po miesiącach intensywnych negocjacji urzędnicy europejscy, ONZ i ukraińscy z zadowoleniem przyjęli wypłynięcie pierwszego statku.
W oświadczeniu wydanym w poniedziałek brytyjska minister spraw zagranicznych Liz Truss powiedziała, że odpłynięcie statku było „ważnym pierwszym krokiem” i podziękowała „ONZ i Turcji za pomoc w zapewnieniu tej umowy”.
Rosja i Ukraina były wiodącymi światowymi producentami i eksporterami zbóż, oleju spożywczego i nawozów przed inwazją Moskwy. W ubiegłym roku Ukraina odpowiadała za 10 procent światowego eksportu pszenicy do ONZ.
Ponieważ 20 milionów ton zboża zebranego w zeszłym roku zatrzymało się w magazynach, wznowienie eksportu drogą morską pozostaje najwyższym priorytetem dla ukraińskiego rządu. Jednak rosyjska blokada zmusiła sprzedawców zboża do korzystania z alternatywnych tras, w tym portów rzecznych lub drogich dróg lądowych, które opóźniają dostawy.
Podpisane 22 lipca w Turcji porozumienie gwarantuje bezpieczny przepływ statków handlowych z Odessy i dwóch ukraińskich portów. Działający przez 120 dni, opiera się na nadzorze wyznaczonych szlaków morskich przez delegacje Ukrainy, Rosji, Turcji i ONZ w Stambule.
Turcja i ONZ prowadzą rozmowy od miesięcy w trakcie sporów dotyczących warunków umowy, w tym gwarancji bezpieczeństwa, na które nalega Ukraina. Rosja i niektóre kraje zachodnie naciskały na Ukrainę, aby usunęła miny ze swoich portów, które, jak obawia się Kijów, mogą być narażone na ataki, powiedzieli urzędnicy ONZ. Ostatecznie omijanie min pozostawiono ukraińskim pilotom statków, pilotującym statki handlowe.
Niecałe 24 godziny po zawarciu umowy rosyjski atak rakietowy na port w Odessie groził jego rozerwaniem.
„Nakazem humanitarnym jest zapewnienie przepływu istniejących zbóż i produktów spożywczych na rynki światowe” – powiedział w oświadczeniu sekretarz generalny ONZ Antonio Guterres, witając odejście Razoni.
W oświadczeniu Centrum Koordynacji w Stambule oświadczyło, że zgodziło się na „konkretne współrzędne i ograniczenia” na szlaku morskim i „poprosiło wszystkich swoich uczestników o poinformowanie swoich wojskowych” i innych władz, aby zapewnić bezpieczne przejście Razoni. Do poniedziałkowego wieczoru dane z nadzoru oceanicznego pokazały, że statek płynie na południowy zachód od Odessy i obejmuje wybrzeże Ukrainy.
Oczekiwano, że dotrze na wody Turcji we wtorek. Po kontroli w Turcji pojedzie do Libanu, podało centrum koordynacyjne.