Po raz trzeci całkowicie prywatna załoga udaje się na Międzynarodową Stację Kosmiczną. Czteroosobowa załoga wystartowała w czwartek na pokładzie rakiety SpaceX Falcon 9 z należącego do NASA Centrum Kosmicznego im. Kennedy'ego na Florydzie, rozpoczynając 36-godzinną orbitę laboratorium badawczego. Dokowanie zaplanowano na sobotę rano.
Dwutygodniową misją zarządza firma Axiom Space z siedzibą w Houston, która realizuje prywatne misje kosmiczne do ISS jako krok w kierunku zbudowania w pełni komercyjnej stacji kosmicznej na niskiej orbicie okołoziemskiej jeszcze w tej dekadzie.
Trzecia misja Axioma, Ax-3, została wystrzelona w czwartek o 16:49 czasu wschodniego (21:49 UTC). Czterech astronautów przypiętych pasami do siedzeń w statku kosmicznym SpaceX Dragon Freedom na szczycie rakiety Falcon 9. Będzie to dwunasty raz, kiedy SpaceX wystrzelił załogowy lot kosmiczny i pierwsza z pięciu misji załogowych Dragon w tym roku.
Falcon 9 znalazł się w linii z torem lotu Międzynarodowej Stacji Kosmicznej na północny wschód od Centrum Kosmicznego im. Kennedy'ego. Po przejściu przez zachmurzenie pierwszy stopień rakiety wielokrotnego użytku oddzielił się dwie i pół minuty po starcie, aby rozpocząć opadanie z powrotem na przylądek Canaveral w celu lądowania. Górny stopień uruchomił pojedynczy silnik, który wyniósł kapsułę Dragon na orbitę.
Żadnej ceremonii przejścia na emeryturę
W komentarzach przesłanych przez radio na ziemię natychmiast po wystrzeleniu dowódca Ax-3 Michael Lopez-Alegria opisał wrażenia podczas startu jako „przyspieszenie, lekkie wibracje, uczucie, że jedziesz szybko. Wow, co za dreszczyk emocji!”
López-Alegría był urodzonym w Hiszpanii astronautą i weteranem marynarki wojennej Stanów Zjednoczonych. Jest jednym z najbardziej doświadczonych astronautów w historii, a Ax-3 to jego szósty lot w kosmos. Lopez-Alegria (65 lat) odeszła z NASA w 2012 roku po czterech misjach wahadłowców kosmicznych. Pracował jako konsultant i prawnik ds. komercyjnych lotów kosmicznych, następnie dołączył do Axiom w 2017 r. i będzie dowodził pierwszym prywatnym lotem kosmicznym firmy w 2022 r.
Dlaczego większość pilotów komercyjnych linii lotniczych ma tak rygorystyczny harmonogram szkoleń w wieku obowiązkowej emerytury?
„To się nigdy nie starzeje” – powiedziała Lopez-Alegria na konferencji prasowej przed premierą. „Myślę, że bardziej doceniam każdy start, który się pojawia… gdy jedziesz po raz pierwszy, nie możesz się doczekać życia i cieszysz się jazdą. Ale myślę, że doceniasz każdy z nich trochę bardziej, zwłaszcza gdy zdajesz sobie sprawę, jak rzadkie i możliwe jest to, więc cieszę się, że mogę to kontynuować.
Na zmianę dowodzi misjami Axiom z Peggy Whitson, inną emerytowaną astronautką NASA.
„Axiom zdecydowanie chce kontynuować osobiste misje kosmiczne. W przyszłości będziemy mieli innych dowódców, ale dopóki nie poproszą mnie o lot, będę trzymać się za rękę” – powiedziała Lopez-Alegria. Jest pierwszym astronautą, który dwukrotnie latał na pokładzie statku kosmicznego Dragon firmy SpaceX.
„Ponownie wykorzystane Dowódca, ponownie wykorzystany Smok i ponownie wykorzystany Sokół, a może lepszym słowem są wrażenia z lotu” – zażartował główny inżynier Bill Gerstenmeyer w czwartkowym komunikacie. .
Pilot Walter Villadei siedział po prawej stronie Lópeza-Alegríi podczas wchodzenia na orbitę. Był pułkownikiem włoskich sił powietrznych. Załogę Ox-3 uzupełnili pierwszy turecki astronauta Alber Keserauci i szwedzki pilot testowy Markus Wand. Tymczasowo dołączą do stałych mieszkańców stacji kosmicznej, gdzie czterech członków załogi, którzy w sierpniu przylecieli na pokładzie Dragona, rozpocznie swój sześciomiesięczny pobyt.
Rząd opanował rynek
Villadei, Gezeravcı i Wandt lecą na stację kosmiczną na mocy umów zawartych między ich rządami a firmą Axiom. Astronauci, czyli cały personel wojskowy, będą przeprowadzać eksperymenty naukowe opracowane przez badaczy ze swojego kraju oraz uczestniczyć w wydarzeniach edukacyjnych i informacyjnych odbywających się na orbicie.
Na Ax-3 zostanie zrealizowanych ponad 30 badań naukowych, począwszy od eksperymentów biofizjologicznych mających na celu sprawdzenie wpływu mikrograwitacji na organizm ludzki, po demonstracje techniczne i badania naukowe o Ziemi. Na przykład Włoskie Siły Powietrzne opracowały narzędzie programowe przetestowane na Axe-3 w celu przesyłania do stacji kosmicznej ostrzeżeń o śmieciach kosmicznych i pogodzie kosmicznej. Turcja wysyła eksperymenty z zakresu genetyki i metalurgii. Szwecja i Europejska Agencja Kosmiczna prowadzą eksperymenty w zakresie badań mózgu, zdalnego sterowania i sztucznej inteligencji oraz komórek macierzystych.
Jednak z tymi zajęciami naukowymi jest wyraźny element dumy narodowej.
Villadei pływa pod włoską banderą na mocy porozumienia między włoskim rządem a firmą Axiom, podczas gdy większość włoskich astronautów w przeszłości latała pod patronatem Europejskiej Agencji Kosmicznej. Wcześniej wzniósł się w przestrzeń kosmiczną podczas lotu towarzyszącego statkiem kosmicznym Virgin Galactic i zarejestrował kilka minut mikrograwitacji. Był jednym z trzech członków służby włoskich sił powietrznych, którzy w czerwcu zeszłego roku brali udział w locie Virgin Galactic.
„Ta misja jest bardzo ważna dla Włoch” – powiedział Villadei. „To fundamentalny krok w naszej krajowej strategii kosmicznej”.
Lot Kesaravsiego był historyczny, ponieważ stał się pierwszym obywatelem Turcji, który poleciał w kosmos. „Długo czekaliśmy, aż ta misja stanie się rzeczywistością” – powiedział. „Jestem bardzo zaszczycony, że mogę przyjąć tę rolę w tej misji i sprawić, że stanie się ona rzeczywistością”.
Praca Wanda była możliwa dzięki porozumieniu pomiędzy ESA a Szwedzką Narodową Agencją Kosmiczną. ESA sfinalizowała umowę z firmą Axiom dotyczącą zabezpieczenia miejsca Wandta na Ax-3.
Obecność Różdżki na pokładzie jest pierwszą dla ESA. To pierwszy raz, kiedy agencja kosmiczna okrążyła jednego ze swoich astronautów wspólnie z podmiotem komercyjnym, a nie na podstawie umowy międzyrządowej ze Stanami Zjednoczonymi lub Rosją. Jest jednym z 17 astronautów wybranych przez ESA w 2022 r., ale dołączył do ESA jako astronauta rezerwowy, co oznacza, że będzie kontynuował karierę jako pilot testowy w Saab Aeronautics do czasu selekcji do lotu kosmicznego.
Nie musiał długo czekać. „Pojawił się ten dodatkowy samolot, a Szwecja odegrała w tym bardzo zdecydowaną rolę i wspólnie z przemysłem, siłami zbrojnymi, rządem i ESA stało się to w przypadku Axioma” – powiedział Wand.
ESA ma sześciu astronautów, którzy polecieli w przestrzeń kosmiczną, a na rok 2022 wybrano pięciu nowych astronautów zawodowych i 12 rezerwistów. Możliwości lotów komercyjnych, takie jak ten z Axiomem, pomogą większej liczbie Europejczyków uzyskać dostęp do przestrzeni kosmicznej. Astronauta rezerwowy ESA z Polski mógłby wystartować z misją Axiom jeszcze w tym roku.
„Nasz astronauta reprezentuje kręgosłup naszych operacji w załogowych lotach kosmicznych” – powiedział w czwartkowym wywiadzie dla Ars Daniel Neunswander, dyrektor ESA ds. eksploracji załogowej i robotycznej. „Ale wybraliśmy także te rezerwy, które stanowią swego rodzaju pulę talentów, w ramach której wykorzystujemy pojawiające się możliwości. Dzięki temu możemy wykonywać więcej misji w lotach kosmicznych załogowych.”
Axiom nie podaje cen miejsc za wycieczki na stację kosmiczną, ale w przeszłości podobno kosztowały one około 55 milionów dolarów. O sprawie poinformowały szwedzkie media w zeszłym roku Szwecja zwiększyła swoją inwestycję w ESA do ponad 400 milionów koron szwedzkich, czyli ponad 38 milionów dolarów według aktualnych kursów wymiany, umożliwiając Wandowi lot kosmiczny.
Urzędnicy Axiom postrzegają astronautów sponsorowanych przez rząd jako lukratywny rynek. Różni się to od zwykłego obrazu bogatych turystów kosmicznych płacących własnym kosztem za wejście na orbitę. Oczywiście istnieje taki element w działalności Axiom. W ramach pierwszej misji Axiom w 2022 r. wzięło udział trzech samofinansujących się prywatnych astronautów, a Ax-2 w zeszłym roku wykonał mieszaną załogę, w skład której wchodzili dowódca Axiom, amerykański biznesmen i dwóch saudyjskich astronautów.
NASA wspiera także te prywatne misje eksploracji kosmosu. Amerykańska agencja kosmiczna udostępniła Międzynarodową Stację Kosmiczną prywatnym gościom wykonującym wszystkie misje komercyjne w 2019 r. Jest to kamień węgielny strategii NASA zakładającej rozwój komercyjnego rynku lotów kosmicznych z udziałem ludzi na niskiej orbicie okołoziemskiej. Argument, że prywatna stacja kosmiczna ma zastąpić ISS po jej planowanym wycofaniu z eksploatacji w 2030 r.