Na Wyspach Salomona noc poprzedzającą wybory nazywana jest Nocą Diabła.
Kandydaci polityczni oferują łapówki, oferując wszystko, od gotówki po worki ryżu i chińskie panele słoneczne, aby zapewnić sobie głosy w ostatniej chwili.
Kupowanie głosów to powszechna taktyka podczas wyborów w krajach Pacyfiku, którą pomimo rygorystycznego prawa wyborczego trudno wykorzenić.
Ale właśnie dlatego niektóre z największych potęg świata skupiają się na środowym głosowaniu.
Ten odległy kraj wyspiarski odegrał kluczową rolę we wpływie na Chiny i Stany Zjednoczone – a także ich sojuszniczą Australię – w regionie.
Jednak w terenie wyborcy skoncentrują się głównie na swoich bezpośrednich potrzebach.
Ponad 80% 700-tysięcznej populacji mieszka poza stolicą Honiarą – większość nie ma dostępu do podstawowych usług, takich jak prąd, pomoc medyczna, szkoły i transport.
Dzień wyborów to święto – imprezy uliczne i wiece wyborców w Honiarze trąbią. Ale miejscowi chcą postępu.
„Jestem bardzo podekscytowany [to vote] I nie mogą się doczekać zmian” – powiedziała BBC jedna z wyborczyń, zidentyfikowana jedynie po imieniu, Judy.
Choć zaangażowanie rządu w stosunki zagraniczne jest dobre, mieszkańcy Wysp Salomona chcą, aby kolejni wybrani przywódcy „skupili się także na szczeblu lokalnym” – powiedział 44-letni Marklin Keremama.
„Każdy rząd, który przejmie władzę, powinien zrobić to, czego chcą mieszkańcy Wysp Salomona… Potrzebujemy przywódców, którzy dbają o nasze potrzeby” – powiedział.
Dlaczego Chiny biorą udział w głosowaniu?
Środowe wybory – opóźnione w porównaniu z zeszłym rokiem – będą pierwszymi wyborami, w których obywatele Wysp Salomona będą mogli głosować na Wyspach Salomona, odkąd kraj ten przesunął się z zachodu w stronę Pekinu.
W rezultacie referendum można postrzegać jako „referendum” w sprawie objęcia Chin przez obecnego przywódcę Manasseha Sogvara, twierdzi badacz Edward Cavanaugh, który podróżował po kraju ze względu na swoją książkę Divided Isles.
Premier bardzo dobrze sobie z tym radzi [geopolitical competition] „Graj przeciwko sobie każdą z tych głównych i regionalnych potęg, aby uzyskać niesamowite okazje” – mówi.
Wyspy Salomona, położone około 1600 km (900 mil) na północ od Australii, to jeden z najbiedniejszych krajów w regionie z powodu dziesięcioleci konfliktów plemiennych.
Do 2017 roku misją pokojową kierowała tu Australia.
Następnie, dwa lata po zakończeniu misji, premier Sokaware porzucił trwające od kilkudziesięciu lat stosunki dyplomatyczne swojego kraju z Tajwanem na rzecz Pekinu. W 2022 roku podpisał pakt obronny z Chinami – jego szczegóły nie są jeszcze publicznie znane.
To uruchomiło główny sygnał alarmowy dla Australii i innych sąsiadów z Pacyfiku. W pewnym momencie mówiono, że umowa umożliwi Chinom utworzenie bazy morskiej w zdominowanym przez USA regionie Pacyfiku – plotki te sam Sokavar zdementował.
Jeśli jednak ponownie wygra, premier obiecał jedynie pogłębienie więzi – postrzega Pekin jako gwaranta przyszłego dobrobytu swojego kraju, jednocześnie dając do zrozumienia swoją niechęć do tradycyjnych sojuszników, Australii i Stanów Zjednoczonych.
Chińska pomoc i inwestycje napłynęły do kraju po tym, jak umowa przyniosła nowe stadiony, drogi i inną infrastrukturę. W zeszłym roku Sogavare powiedział ONZ, że Chiny są głównym partnerem infrastrukturalnym Salomona.
Jednak jego przeciwnicy polityczni krytykowali jego zbliżenie z Chinami, kwestionując, czy jest to najlepsza droga dla narodu. Niektórzy twierdzą, że Chiny renegocjowałyby pakt obronny, jeśli zostaną wzmocnione, podczas gdy inni chcą współpracować z tradycyjnymi zachodnimi sojusznikami, takimi jak Australia.
Jak przebiegają wybory?
Mieszkańcy około 900 wysp pójdą do urn w godzinach od 07:00 do 16:00 czasu lokalnego (23:00 GMT), aby oddać głos na przedstawicieli krajowych i prowincji.
50 MB miejsc do zapełnienia. Następnie odbywają się negocjacje w sprawie utworzenia koalicji rządzącej, podczas których parlamentarzyści głosują między sobą w sprawie wyboru premiera.
Linie partyjne nie są historycznie spójne i ponad 100 kandydatów startuje jako niezależni. Tylko 20 kandydatów to kobiety – jest to długotrwały problem.
Dwie konkurujące ze sobą koalicje (DCGA i CARE) wystawiają wystarczającą liczbę kandydatów, aby wygrać, mówi Mac Keane, analityk ds. Pacyfiku w australijskim zespole doradców ds. polityki zagranicznej Lowy Institute.
Główni kandydaci na premiera:
- Obecnym liderem jest Manase Sogavere (DCGA Alliance) jest postrzegany jako mający dobrą pozycję do powrotu do władzy ze względu na wzorce wydatków politycznych faworyzujące obecną władzę. Sprawował funkcję premiera przez cztery kadencje, ale żaden premier nie został ponownie wybrany na kolejną kadencję
- Peter Kenilorea Jr., przewodniczący Zjednoczonej Partii (UP), chce zerwać chiński pakt obronny i opowiada się za związkami z Zachodem. Były urzędnik ONZ, syn pierwszego premiera wysp po uzyskaniu niepodległości od Wielkiej Brytanii
- Matthew Vale i były premier Rick Huh (CARE) utworzyły koalicję skupiającą się na edukacji i zdrowiu oraz polityce zagranicznej, która traktuje priorytetowo interesy narodowe Wysp Salomona.
- Gordona Darcy’ego LiloPartia Rozwoju Obszarów Wiejskich Wysp Salomona (CIPRA), była premier prowadząca kampanię na rzecz zmian.
Jakie są obawy dotyczące głosów?
Analitycy twierdzą, że poza geopolityką są to wybory najważniejsze dla ustabilizowania demokracji w kraju, w którym w przeszłości zdarzały się zamieszki i zamachy stanu.
Pamięć o niedawnych zamieszkach w stolicy Honiarze wciąż pozostaje żywa – m.in. w 2021 r., kiedy protestujący próbowali spalić dom premiera, kipiąc ze złości z powodu korupcji klasy politycznej, utrzymującej się biedy i zwrotu kraju w stronę Chin.
To drugie wybory w tym kraju od czasu wycofania się Komitetu Pomocy Regionalnej pod przewodnictwem Australii.
W obliczu utrzymujących się od dawna obaw związanych z praktykami takimi jak Diabelska Noc, w kraju zatrudniono obserwatorów wyborów, którzy monitorują, czy głosy spełniają uczciwe i niezależne standardy. W raporcie Australian Educators' Election Watch na temat ostatnich wyborów w 2019 r. Kandydaci hojnie rozdawali pieniądze i inne rzeczy.
„Na Wyspach Salomona wybory toczą się głównie wokół lokalnych kwestii i zobowiązań. Kandydaci z głębokimi kieszeniami i zamożni zwolennicy mogą zdobyć lepsze poparcie i kupić głosy” – mówi dr Keane.
Ale korupcja występuje także w negocjacjach po głosowaniu, podczas których „pieniądze, obietnice ministerialne i zamykanie hoteli są wykorzystywane do zdobywania poparcia dla koalicji rządzących”. Według podsumowania wyborów dr Keane’a Zeszły tydzień.
Część polityków, jak zauważają niektórzy badacze, oskarża Pekin o ingerencję w wybory Ambasada Chin wręczyła nagrody Sieci rybackie, noże, zbiorniki na wodę i lampy słoneczne do kluczowej prowincji Malaita, na kilka dni przed głosowaniem.
Poprzednie badania przeprowadzone przez australijskich naukowców wykazały, że Chiny, a wcześniej Tajwan, inwestowały dolary w „fundusze rozwoju okręgów wyborczych” dla parlamentarzystów, które uważa się za fundusze błotne, które należy efektywnie wykorzystać.
Doktor Keane twierdzi, że garnki trafiły tylko do parlamentarzystów, którzy popierali premiera Sogavere.
Dodatkowe raporty Deepaka Bhattarai z BBC Media Action